Słownik pojęć finansowych

BFG, KNF, GPW – Co dokładnie oznaczają te skróty? Czym różni się inflacja od deflacji? Albo hossa od bessy? I czym są stopy procentowe, o których można usłyszeć prawie codziennie? To wszystko postaramy się wyjaśnić w naszym słowniku pojęć.

• Bankowy Fundusz Gwarancyjny

  - instytucja stworzona w celu ochrony pieniędzy zgromadzonych na rachunkach i lokatach bankowych oraz działania na rzecz bezpieczeństwa systemu bankowego w Polsce.

• Bessa

  - trwający przez dłuższy czas spadek cen akcji większości spółek na giełdzie.  Przeciwieństwem bessy (zwanej też „rynkiem niedźwiedzia”) jest hossa, inaczej „rynek byka”.

• Deflacja

  - okres, w którym notuje się wzrost wartości pieniądza, to znaczy ceny dóbr i usług spadają (zatem za tę samą ilość pieniędzy można kupić więcej). Jest to przeciwieństwo znacznie częściej występującej inflacji.

• Depozyt

  - jest to suma pieniędzy wpłaconych do banku, np. na konto bankowe, konto oszczędnościowe lub lokatę.

• Dług publiczny

  - suma niespłaconych przez państwo należności. Źródłem długu publicznego jest deficyt budżetowy, czyli większe wydatki, niż zyski państwa w danym roku (lub przez dłuższy czas) oraz zaciąganie kredytów.

• Dom maklerski

  - to organizacja posiadająca zezwolenie państwowych organów (Komisji Nadzoru Finansowego) na nabywanie i sprzedawanie papierów wartościowych, doradztwo inwestycyjne oraz zarządzanie pieniędzmi swoich klientów.

• Dywidenda

  - wypłata części zysków wypracowanych przez firmę w danym roku. Dywidenda jest dzielona pomiędzy akcjonariuszy (osoby i organizacje posiadające akcje spółki).

• Fundusz inwestycyjny

  - to fundusz zarządzany przez specjalistów od inwestowania, w którym są zgromadzone pieniądze wielu osób (zarówno prywatnych, jak i prawnych). Kupując jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego można stać się uczestnikiem funduszu.

• Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

  - regulowany przez państwo rynek obrotu papierami wartościowymi w Polsce. GPW powstała w 1991 roku, a jej budynek mieści się przy ulicy Książęcej 4 w Warszawie.

• Hossa

  - wzrost cen akcji znacznej części spółek notowanych na giełdzie papierów wartościowych, trwający przez dłuższy czas. Przeciwieństwem hossy jest bessa.

• Indeks giełdowy

  - średnia kursów spółek giełdowych, grupująca je według określonych kategorii (np. Indeks WIG – skupia wszystkie spółki na Giełdzie Papierów Wartościowych, mWIG40 –  jedynie 40 średnich spółek). Zmiany wartości indeksu pozwalają określić panujący na giełdzie trend – wzrosty lub spadki.

• Inflacja

  - trwały proces wzrostu cen, określany także jako spadek siły nabywczej pieniądza (gdy ceny są wyższe, za tę samą kwotę można kupować coraz mniej). Przeciwieństwem inflacji jest deflacja.

• Inwestycja

  - to wydatki ponoszone z myślą o tworzeniu lub powiększaniu majątku; inwestując wyrzekasz się obecnych korzyści na rzecz korzyści w przyszłości (które nie zawsze są pewne).

• Karta płatnicza

  - narzędzie, które pozwala na dokonywanie płatności przy wykorzystaniu pieniędzy zgromadzonych na koncie, ale bez użycia banknotów i monet. Najczęściej umożliwia zarówno bezgotówkowe płatności w sklepach, jak i wypłatę pieniędzy z bankomatu. Występują różne rodzaje kart płatniczych, m.in. debetowe i kredytowe.

• Karta przedpłacona (pre-paid)

  - to rodzaj karty płatniczej, która nie musi być powiązana z rachunkiem osobistym, ani z konkretną osobą (może to być karta na okaziciela). Aby dokonywać płatności kartą pre-paid należy najpierw wpłacić pieniądze na jej rachunek techniczny.

• Komisja Nadzoru Finansowego

  - jest to organ administracji państwowej, sprawujący kontrolę nad rynkiem finansowym w Polsce. Nadzoruje m.in. instytucje finansowe, ubezpieczeniowe, emerytalne i płatnicze. Działalność KNF ma zapewniać prawidłowe funkcjonowanie rynku finansowego, jego stabilność, bezpieczeństwo oraz przejrzystość, a także ochronę interesów uczestników tego rynku, czyli m.in. posiadaczy kont bankowych.

• Lokata terminowa

  - depozyt bankowy, w przypadku którego ustalone wcześniej odsetki są wypłacane deponentowi (osobie wpłacającej pieniądze do banku), gdy minie określony w umowie czas. Wcześniejsza wypłata pieniędzy z lokaty może wiązać się z utratą odsetek i jest to główna różnica pomiędzy lokatą a kontem oszczędnościowym.

• Obligacje Skarbu Państwa

  - papiery wartościowe emitowane przez rząd (reprezentuje go minister finansów), w celu pokrycia bieżących braków w budżecie lub spłaty wcześniejszego zadłużenia. W uproszczeniu to dokument, który świadczy o tym, że „pożyczyłeś” państwu pieniądze, na określony czas i na określony procent.

• OFE

  - czyli Otwarty Fundusz Emerytalny, to fundusz do którego wpłacana jest część składki emerytalnej pracujących Polaków. OFE mają za zadanie gromadzić i pomnażać oszczędności z myślą o przyszłej emeryturze ich klientów.

• Pożyczka

  - to użyczenie swojej własności (w tym pieniędzy) innej osobie. W odróżnieniu od kredytu nie jest wymagane określenie celu na jaki zostaną przeznaczone pożyczone pieniądze, nie jest też konieczne naliczenie i pobranie odsetek.

• Raj podatkowy

  - kraj, który przyciąga zagraniczne firmy dzięki bardzo niskim podatkom (głównie podatkowi dochodowemu bliskiemu 0%). Raje podatkowe są wykorzystywane przez przedsiębiorców do unikania płacenia wysokich podatków w ich macierzystych krajach.

• Rynek finansowy

  - umowne miejsce, w którym handluje się instrumentami finansowymi: akcjami, walutami, obligacjami, instrumentami pochodnymi.

• Saldo

  - środki dostępne na koncie bankowym. Jeśli wpłacisz na konto 1000 zł (Twój depozyt), a następnie wydasz 200 zł, saldo na rachunku wyniesie 800 zł.

• Stopa procentowa

  - określa ile kosztuje pożyczenie pewnej sumy pieniędzy. Stopy procentowe określane są przez państwo (a konkretnie przez Radę Polityki Pieniężnej) i odnoszą się do odsetek, jakie banki muszą zapłacić za pożyczenie pieniędzy od Narodowego Banku Polskiego i od siebie nawzajem. Ta cena z kolei wpływa na warunki, na jakich banki udzielają kredytów nam, zwykłym obywatelom. Im wyższe stopy procentowe, tym wyższe oprocentowanie kredytu. W czasie, gdy obowiązują niskie stopy procentowe, za pożyczenie pieniędzy z banku zapłacimy mniej, z drugiej strony zarobimy mniej na odsetkach, jeśli ulokujemy oszczędności w banku. W okresie obowiązywania wysokich stóp procentowych, koszty pożyczenia pieniędzy z banku wzrastają, podobnie jak oprocentowanie lokat i kont oszczędnościowych.

• WIG20

  - indeks giełdowy, w którego skład wchodzi dwadzieścia największych spółek giełdowych w Polsce. Spółki w tym indeksie nazywane są czasem "blue chips".

• Windykacja

  - proces mający na celu odzyskanie należności, np. pożyczonej kwoty. Gdy ktoś zalega ze spłatą kredytu lub pożyczki, albo nie płaci rachunków na czas, bank lub firma mogą rozpocząć proces windykacji, mający na celu nakłonienie dłużnika do spłaty. Może to być ponaglenie, oferta rozłożenia spłaty zadłużenia na raty, lub proces sądowy o zapłatę.

• ZUS

  - czyli Zakład Ubezpieczeń Społecznych, to państwowa jednostka, która pobiera składki ubezpieczeniowe (od pracodawców i przedsiębiorców), przyznaje uprawnienia do rent i emerytur i wypłaca świadczenia.