Słownik pojęć finansowych

BFG, KNF, GPW – Co dokładnie oznaczają te skróty? Czym różni się inflacja od deflacji? Albo hossa od bessy? I czym są stopy procentowe, o których można usłyszeć prawie codziennie? To wszystko postaramy się wyjaśnić w naszym słowniku pojęć.

• Bankowy Fundusz Gwarancyjny

  - instytucja stworzona w celu ochrony pieniędzy zgromadzonych na rachunkach i lokatach bankowych oraz działania na rzecz bezpieczeństwa systemu bankowego w Polsce.

• Bessa

  - trwający przez dłuższy czas spadek cen akcji większości spółek na giełdzie.  Przeciwieństwem bessy (zwanej też „rynkiem niedźwiedzia”) jest hossa, inaczej „rynek byka”.

• Deflacja

  - okres, w którym notuje się wzrost wartości pieniądza, to znaczy ceny dóbr i usług spadają (zatem za tę samą ilość pieniędzy można kupić więcej). Jest to przeciwieństwo znacznie częściej występującej inflacji.

• Dług publiczny

  - suma niespłaconych przez państwo należności. Źródłem długu publicznego jest deficyt budżetowy, czyli większe wydatki, niż zyski państwa w danym roku (lub przez dłuższy czas) oraz zaciąganie kredytów.

• Dom maklerski

  - to organizacja posiadająca zezwolenie państwowych organów (Komisji Nadzoru Finansowego) na nabywanie i sprzedawanie papierów wartościowych, doradztwo inwestycyjne oraz zarządzanie pieniędzmi swoich klientów.

• Dywidenda

  - wypłata części zysków wypracowanych przez firmę w danym roku. Dywidenda jest dzielona pomiędzy akcjonariuszy (osoby i organizacje posiadające akcje spółki).

• Fundusz inwestycyjny

  - to fundusz zarządzany przez specjalistów od inwestowania, w którym są zgromadzone pieniądze wielu osób (zarówno prywatnych, jak i prawnych). Kupując jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego można stać się uczestnikiem funduszu.

• Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

  - regulowany przez państwo rynek obrotu papierami wartościowymi w Polsce. GPW powstała w 1991 roku, a jej budynek mieści się przy ulicy Książęcej 4 w Warszawie.

• Hossa

  - wzrost cen akcji znacznej części spółek notowanych na giełdzie papierów wartościowych, trwający przez dłuższy czas. Przeciwieństwem hossy jest bessa.

• Indeks giełdowy

  - średnia kursów spółek giełdowych, grupująca je według określonych kategorii (np. Indeks WIG – skupia wszystkie spółki na Giełdzie Papierów Wartościowych, mWIG40 –  jedynie 40 średnich spółek). Zmiany wartości indeksu pozwalają określić panujący na giełdzie trend – wzrosty lub spadki.

• Inflacja

  - trwały proces wzrostu cen, określany także jako spadek siły nabywczej pieniądza. Przeciwieństwem inflacji jest deflacja.

• Inwestycja

  - to wydatki ponoszone z myślą o tworzeniu lub powiększaniu majątku; inwestując wyrzekasz się obecnych korzyści na rzecz korzyści w przyszłości (które nie zawsze są pewne).

• Karta płatnicza

  - narzędzie, które pozwala na dokonywanie płatności przy wykorzystaniu pieniędzy zgromadzonych na koncie, ale bez użycia banknotów i monet. Najczęściej umożliwia zarówno bezgotówkowe płatności w sklepach, jak i wypłatę pieniędzy z bankomatu.

• Karta przedpłacona (pre-paid)

  - to rodzaj karty płatniczej, która nie musi być powiązana z rachunkiem osobistym, ani z konkretną osobą (może to być karta na okaziciela). Aby dokonywać płatności kartą pre-paid należy najpierw wpłacić pieniądze na jej rachunek techniczny.

• Komisja Nadzoru Finansowego

  - jest to organ administracji państwowej, sprawujący kontrolę nad rynkiem finansowym w Polsce. Nadzoruje m.in. instytucje finansowe, ubezpieczeniowe, emerytalne i płatnicze. Działalność KNF ma zapewniać prawidłowe funkcjonowanie rynku finansowego, jego stabilność, bezpieczeństwo oraz przejrzystość, a także ochronę interesów uczestników tego rynku, czyli m.in. posiadaczy kont bankowych.

• Lokata terminowa

  - depozyt bankowy, w przypadku którego ustalone wcześniej odsetki są wypłacane deponentowi (osobie wpłacającej pieniądze do banku), gdy minie określony w umowie czas. Wcześniejsza wypłata pieniędzy z lokaty może wiązać się z utratą odsetek.

• Obligacje Skarbu Państwa

  - papiery wartościowe emitowane przez rząd (reprezentuje go minister finansów), w celu pokrycia bieżących braków w budżecie lub spłaty wcześniejszego zadłużenia. W uproszczeniu to dokument, który świadczy o tym, że „pożyczyłeś” państwu pieniądze, na określony czas i na określony procent.

• OFE

  - czyli Otwarty Fundusz Emerytalny, to fundusz do którego wpłacana jest część składki emerytalnej pracujących Polaków. OFE mają za zadanie gromadzić i pomnażać oszczędności z myślą o przyszłej emeryturze ich klientów.

• Pożyczka

  - to użyczenie swojej własności (w tym pieniędzy) innej osobie. W odróżnieniu od kredytu nie jest wymagane określenie celu na jaki zostaną przeznaczone pożyczone pieniądze, nie jest też konieczne naliczenie i pobranie odsetek.

• Raj podatkowy

  - kraj, który przyciąga zagraniczne firmy dzięki bardzo niskim podatkom (głównie podatkowi dochodowemu bliskiemu 0%). Raje podatkowe są wykorzystywane przez przedsiębiorców do unikania płacenia wysokich podatków w ich macierzystych krajach.

• Rynek finansowy

  - umowne miejsce, w którym handluje się instrumentami finansowymi: akcjami, walutami, obligacjami, instrumentami pochodnymi.

• Stopa procentowa

  - określa ile kosztuje pożyczenie pewnej sumy pieniędzy. Stopy procentowe określane są przez państwo (a konkretnie przez Radę Polityki Pieniężnej) i odnoszą się do odsetek, jakie banki muszą zapłacić za pożyczenie pieniędzy od Narodowego Banku Polskiego i od siebie nawzajem. Ta cena z kolei wpływa na warunki, na jakich banki udzielają kredytów nam, zwykłym obywatelom. Im wyższe stopy procentowe, tym wyższe oprocentowanie kredytu. W czasie, gdy obowiązują niskie stopy procentowe, za pożyczenie pieniędzy z banku zapłacimy mniej, z drugiej strony zarobimy mniej na odsetkach, jeśli ulokujemy oszczędności w banku. W okresie obowiązywania wysokich stóp procentowych, koszty pożyczenia pieniędzy z banku wzrastają, podobnie jak oprocentowanie lokat i kont oszczędnościowych. Na stronie NBP znajduje się długi, ale interesujący artykuł nt. stóp procentowych.

• WIG20

  - indeks giełdowy, w którego skład wchodzi dwadzieścia największych spółek giełdowych w Polsce. Spółki w tym indeksie nazywane są czasem "blue chips".

• ZUS

  - czyli Zakład Ubezpieczeń Społecznych, to państwowa jednostka, która pobiera składki ubezpieczeniowe (od pracodawców i przedsiębiorców), przyznaje uprawnienia do rent i emerytur i wypłaca świadczenia.