Giełda – na czym polega i jak na niej grać?
O giełdzie papierów wartościowych można usłyszeć codziennie w mediach, więc teoretycznie jesteśmy zaznajomieni z tym pojęciem. Jednak dla wielu młodych ludzi bardziej dokładne wytłumaczenie tego, czym jest giełda i jak działa, może być trudne. Zobacz omówienie podstawowych zasad giełdy i inwestowania na niej swoich pieniędzy.
Czym jest giełda?
Najprościej mówiąc: giełda to miejsce przepływu kapitału. Śmiało można ją określić rynkiem, na którym sprzedawane są i kupowane akcje spółek. Dzięki ich sprzedaży właściciele firm pozyskują kapitał na własny rozwój. Osoby kupujące akcje zarabiają na wzroście potencjału przedsiębiorstwa, którego aktywa wykupili.
Ideę rynku papierów wartościowych można więc określić w dużym skrócie w ten sposób, że firmy sprzedają swoje akcje (czyli udziały w nich) na giełdzie po to, żeby pozyskać pieniądze na dalszy rozwój; inwestorzy natomiast kupują akcje spółki z nadzieją na to, że będzie ona powiększać swoje zyski, dzięki temu wartość posiadanych przez nich akcji również będzie rosła, lub będą otrzymywać część wypracowywanego zysku (dywidendy).
Przedmiotem obrotu na giełdzie są instrumenty finansowe zwane papierami wartościowymi, do których należą nie tylko akcje, ale także obligacje, bony, weksle czy certyfikaty finansowe.
Polska giełda mieści się w Warszawie przy ulicy ul. Książęcej 4, a jej pełna nazwa brzmi: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. Co ciekawe, sama GPW również jest spółką akcyjną i jej akcje są notowane na… GPW. Jej stronę znajdziesz pod adresem www.gpw.pl
Rachunek maklerski
Osoby, które inwestują na giełdzie, nie obracają „żywą” gotówką. Typowe konto bankowe zastępuje tzw. rachunek maklerski (rachunek inwestycyjny). Aby móc założyć tego rodzaju rachunek, należy być pełnoletnim i posiadać podstawową wiedzę z zakresu inwestowania (biuro maklerskie musi zweryfikować Twoją wiedzę na ten temat za pomocą unijnego formularza MIFID).
Założenie rachunku inwestycyjnego jest obowiązkowe, gdyż tylko za pośrednictwem biura maklerskiego możliwy jest zakup czy sprzedaż akcji na giełdzie przez osoby indywidualne. Poza tym jedna osoba może posiadać rachunki u różnych brokerów. Nie narazi to jej na duże koszty, bo w wielu przypadkach prowadzenie kont maklerskich jest darmowe, a biura zarabiają na prowizjach od transakcji (około 0,3% wartości, zarówno od zakupu jak i sprzedaży). Na początku 2019 r. w Polsce ponad 50 domów maklerskich prowadziło ok. 1,2 mln rachunków inwestycyjnych.
Inwestowanie samodzielne
Giełdowe inwestycje można realizować na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest samodzielnie inwestowanie, w którym to właściciel rachunku maklerskiego samodzielnie wybiera akcje spółek, które chce kupić. Chcąc podejmować tego rodzaje decyzje samemu, trzeba jednak dość dobrze orientować się w realiach spółek i gospodarki. Ponadto obowiązkowo należy zachować zdrowy rozsądek i nie podejmować decyzji pod wpływem emocji.
To szczególnie istotne, gdy obserwujemy nagłą, niespodziewaną wyprzedaż akcji danej spółki. Zbyt pochopne decyzje dotyczące sprzedaży mogą sporo kosztować. Działa to również w drugą stronę: kupowanie akcji, gdy na rynku panuje euforia, a spółka zanotowała długą serię wzrostów, może sprawić, że bańka niebawem pęknie, a poziomu cen, za które kupowaliśmy nasz pakiet akcji nie zobaczymy przez bardzo długi czas.
Fundusze inwestycyjne
Inwestorzy mniej obeznani z regułami giełdy mogą inwestować za pośrednictwem funduszy. W tym przypadku decyzje dotyczące ulokowania swoich środków powierza się właścicielowi funduszu (czyli towarzystwu funduszy inwestycyjnych).
Z jednej strony taki sposób inwestowania niesie za sobą koszty, bo prowizje dla TFI są wyższe, niż za samodzielny zakup akcji (jest to tzw. opłata za zarządzanie). Z drugiej strony osoba zarządzająca takim funduszem posiada większą wiedzę na temat inwestycji niż ktoś, kto znalazł się na giełdzie po raz pierwszy i nie ma o niej zielonego pojęcia, a mimo to chce inwestować.
Obowiązkowa świadomość ryzyka
Bez względu na wybraną formę inwestycji osoby grające na giełdzie muszą zawsze liczyć się z ryzykiem poniesienia straty. Niekiedy nawet najbardziej stabilne przedsiębiorstwa mają chwile spadku wartości swoich akcji. Tym bardziej, że może mieć na to wpływ nie tylko ogólna kondycja przedsiębiorstwa czy osiągane zyski, ale np. zawirowania dotyczące jej kierownictwa czy gorsza koniunktura w całej gospodarce kraju.
Poza tym niekiedy dodatkowym doradcą inwestora są emocje i stres, które mogą sprawić, że podejmie się niewłaściwe decyzje. W inwestowaniu na giełdzie kluczem do sukcesu są spokój, rozwaga, chłodne kalkulowanie i długofalowe myślenie, co pozwala wypracować właściwe zyski.
