Centralna Baza Rachunków – o co chodzi?
W drugiej połowie grudnia opublikowany został głośny projekt wprowadzenia tzw. Centralnej Bazy Rachunków (CBR), czyli miejsca gdzie służby miałyby swobodny dostęp do informacji o m.in. rachunkach bankowych posiadanych przez Polaków. Podobnie do poprzednich ustaw wprowadzonych w 2015 i 2016 roku, ingerujących w prywatność obywateli, pretekstem do wprowadzenia CBR jest walka z przestępstwem oraz identyfikacja nielegalnych majątków, w tym pochodzących z przestępstw lub nieopodatkowanych.
CBR będzie gromadzić dane o takich produktach finansowych jak:
- rachunki (konta) bankowe
- rachunki kredytowe
- rachunki inwestycyjne
- rachunki emerytalne
- ubezpieczenia
CBR ma zawierać informacje takie, jak:
- data rozpoczęcia korzystania z produktu finansowego (rachunku, ubezpieczenia itp.)
- imię i nazwisko oraz dane kontaktowe posiadacza
- informacje o pełnomocnikach dla danego produktu
- waluta, w jakiej rozliczany jest dany produkt
Co prawda rejestr ma nie zawierać informacji o wysokości salda (ilości zgromadzony środków na koncie), lub historii operacji, to jednak eksperci zgodnie twierdzą, że uzyskanie takich informacji przy pomocy innych, uprawnionych do tego organów, nie będzie problemem.
Co nie zostanie objęte rejestrem?
W CBR na pewno nie znajdą się informacje o ilości przechowywanej gotówki i drogocennych przedmiotów (np. biżuterii) oraz kruszcu (czyli np. złota, srebra w sztabkach). Nie znajdą się w nim też informacje o kartach przedpłaconych. Tego typu produkty zostały już co prawda wycofane w Polsce, ale wciąż można je kupić np. w Wielkiej Brytanii.
Czy jest więc czego się bać?
Na pierwszy rzut oka, zakres przechowywanych danych oraz intencja wprowadzenia rejestru nie budzi szczególnych zmartwień. Jednak z drugiej strony, wątpliwości powinny wzbudzić:
- Fakt, że dostęp do danych będzie swobodny, tzn. organy państwa nie będą musiałby podawać powodu, dla którego będą uzyskiwać te dane
- Fakt, że jest to kolejny krok do większej kontroli nad obywatelami. Uczciwi obywatele oczywiście nie mają nic do ukrycia, ale należy zawsze wystrzegać się nadmiernej kontroli nad sobą i dbać o swoją prywatność. Tak jak nie dajemy czytać innym swoich SMS-ów, tak nie powinniśmy udostępniać informacji o naszych kontach bankowych.
Kiedy wejdzie w życie Centralna Baza Rachunków?
Nieprędko. Jeżeli projekt zostanie przyjęty, CBR zacznie funkcjonować po 26 miesiącach od jej wprowadzenia, natomiast organy państwa będą mogły zacząć z niej korzystać dopiero po 12 miesiącach od wprowadzenia. To daje ponad 3 lata od momentu przyjęcia ustawy, która dopiero jest w fazie opiniowania, tzn. jeszcze nie trafiła do sejmu.
