BNPL. Kup teraz, zapłać później. Jak działają płatności odroczone?
W ostatnich miesiącach dużo mówi się o płatnościach odroczonych. Jest to metoda płatności, w której możesz zrobić zakupy nawet jeśli chwilowo nie masz pieniędzy. Płacisz za nie później – zazwyczaj trzeba to zrobić w ciągu 30 dni. Tak naprawdę jednak jest to pożyczka jak każda inna, więc należy być bardzo ostrożnym podczas podejmowania decyzji o takim finansowaniu zakupów.
Jak działają płatności odroczone
Zacznijmy od tego, jakie mamy w Polsce metody płatności odroczonych. Te najpopularniejsze, o których mogłeś/aś już usłyszeć, to: PayPo, Twisto, Klarna, Allegro Pay, P24 Now, Pay Smartney, Mokka. Inna nazwa płatności odroczonych to BNPL (ang. buy now, pay later) lub po prostu polskie tłumaczenie: Kup teraz, zapłać później.
Wybór metody płatności
Płatności odroczone to zazwyczaj jedna z metod płatności w sklepach internetowych. Jeśli sklep, w którym dokonujesz zakupów, oferuje taką metodę – wybierasz ją podczas składania zamówienia, tak jak każdą inną (np. przelew natychmiastowy, płatność przy odbiorze itp.). Możesz mieć do wyboru kilka firm spośród wyżej wymienionych, ponieważ każda z nich ma inne warunki (o tym dalej).
Ponieważ sklepy implementują różnych dostawców płatności, dalszy ciąg może wyglądać różnie:
- W niektórych sklepach wybierasz konkretnego dostawcę płatności BNPL bezpośrednio podczas składania zamówienia, tak jak każdą inną metodę płatności.
- W jednym ze sklepów z ubraniami wybierasz „płatności odroczone” jako sposób zapłaty, a po złożeniu zamówienia wybierasz firmę, z której usług chcesz skorzystać.
- W innych sklepach może to wyglądać tak, że wybierasz ogólnie metodę płatności online, a następnie po przekierowaniu do bramki płatności (PayU, Przelewy24 itp.) tak jak podczas zwykłej płatności natychmiastowej, dopiero tam wybierasz opcję płatności odroczonej.
Weryfikacja klienta
Jakkolwiek nie dotrzesz do wyboru konkretnej firmy pożyczkowej, będziesz musiał/a podać trochę swoich danych i – najczęściej – po prostu się zarejestrować. W końcu ta firma ponosi pewne ryzyko w związku z tym, że płaci za Twoje zakupy.
Twoje dane posłużą do odzyskania długu, jeśli w wyznaczonym terminie nie oddasz pieniędzy za swoje zakupy.
Zazwyczaj trzeba podać numer telefonu (na który przyjdzie kod weryfikujący), prawdziwy adres e-mail oraz numer PESEL. Resztę danych firma może otrzymać od sklepu, lub może być konieczność podania ich ponownie.
Najczęściej weryfikacja odbywa się automatycznie, więc nie jest to proces długotrwały tak jak przy uzyskiwaniu prawdziwej pożyczki lub kredytu. I o to też chodzi w całym tym systemie – dla Ciebie jako klienta ten proces ma być błyskawiczny. W niektórych przypadkach firma pożyczkowa może jednak wymagać dodatkowej weryfikacji Twojej osoby i poprosić np. o skan dowodu, o przelew weryfikujący z Twojego konta, lub zadzwonić do Ciebie na podany numer telefonu.
Jakie są warunki skorzystania z płatności odroczonych
Warunki udzielenia pożyczki na zakupy są oczywiście różne w zależności od firmy, która je udziela. Dlatego przygotowaliśmy dla Was zestawienie podstawowych różnic, aktualne na dzień publikacji artykułu:
| firma | okres darmowej spłaty | konsekwencje braku spłaty w terminie |
|---|---|---|
| PayPo | 30 dni | Po 30 dniach naliczana jest prowizja za zakupy w wysokości od 0 do 15% (w zależności od sklepu i oceny Twojej zdolności kredytowej – dokładne wyliczenie jest prezentowane w momencie zawierania umowy). Zaległość można też spłacić w ratach. |
| Twisto | 30 dni lub 45 dni dla zarejestrowanych użytkowników |
Po upływie terminu płatności firma rozpocznie naliczanie maksymalnych odsetek ustawowych za opóźnienie płatności (na dzień publikacji artykułu to 11,2% w skali roku). |
| Klarna | 30 dni | Po 30 dniach otrzymujesz przypomnienie o zapłacie, a po następnych 42 dniach, jeśli dalej nie zapłacisz, Twoja zaległość jest przekazywana do firmy windykacyjnej, a Ty możesz stracić możliwość korzystania z usług firmy. |
| P24Now | 54 dni | Po upływie bezpłatnego terminu dług zostaje oprocentowany 7,2% w skali roku, może pojawić się opłata za obsługę rachunku. |
| Pay Smartney | 30 dni | Po 30 dniach otrzymujesz możliwość spłaty w ratach (min. 6 rat) z oprocentowaniem 7,2% w skali roku. |
| Mokka | 30 dni | Po upływie 30 dni firma rozpocznie naliczanie maksymalnych odsetek ustawowych za opóźnienie płatności (na dzień publikacji artykułu to 11,2% w skali roku). |
| Kupujteraz.pl | 21 dni lub 30 dni dla osób, które wyrażą zgody marketingowe |
Po upływie bezpłatnego terminu można rozłożyć spłatę zadłużenia na raty, oprocentowane od 1,75% do 4% w zależności od ilości rat. Jeśli wartość zadłużenia jest niższa niż 1000 zł, można przedłużyć spłatę o kolejne 30 dni (koszt 5% wartości zadłużenia). |
| Allegro Pay* | 30 dni lub 3 miesięczne raty dla abonentów Allegro Smart |
Po upływie terminu płatności firma rozpocznie naliczanie odsetek karnych za opóźnienie (na dzień publikacji artykułu to 12% w skali roku), a Twoje dalsze korzystanie z usługi może zostać ograniczone. |
*dostępne tylko przy zakupach na Allegro
Poza powyższymi warunkami, warto pamiętać o kilku dodatkowych kwestiach:
- aby skorzystać z płatności BNPL musisz mieć minimum 18 lat, a niekiedy nawet więcej, np. 23
- płatności BNPL wymagają posiadania konta bankowego. Jeśli jeszcze go nie masz, sprawdź nasz ranking kont młodzieżowych i załóż to, które będzie dla Ciebie najkorzystniejsze
- kwota zakupu musi mieścić się w widełkach określonych przez firmę. Zwykle jest to zakres od np. 200 zł do kilku tysięcy. Najniższy dolny limit znaleźliśmy na Allegro Pay (30 zł), a najwyższy górny limit na P24 Now (10000 zł)
Zagrożenia płynące z finansowania zakupów na kredyt
Jak wspomnieliśmy na samym początku, zakupy w formie Kup teraz, zapłać później, to po prostu forma ekspresowej pożyczki, lub innymi słowy, kredytu konsumenckiego. Różnica jest taka, że proces weryfikacji jest automatyczny i odbywa się na podstawie podanych przez Ciebie danych w trakcie zakupów online.
W związku z tym, że jest to zwykła pożyczka, pamiętaj, że:
- oprocentowanie zadłużenia jest podawane jako wartość w skali roku, ale najczęściej naliczane jest od każdego dnia opóźnienia, co oznacza kumulowanie się odsetek (każdego dnia kwota zadłużenia powiększa się o wyliczone na dany dzień odsetki, od tej powiększonej kwoty wyliczane są odsetki następnego dnia). Jeśli chcesz poznać rzeczywistą wartość kosztów swojego zadłużenia w skali roku, patrz na RRSO (Rzeczywistą Roczną Stopę Oprocentowania), która wynosi znacznie więcej niż podawana wartość.
- brak spłaty zadłużenia w terminie, w każdym przypadku może spowodować skierowanie Twojego zadłużenia do firmy windykacyjnej i/lub zgłoszenie Twojej osoby do rejestru dłużników. Oznacza to kłopoty – nieprzyjemne telefony, listy lub wizyty od firm ściągających długi, albo problemy przy zaciąganiu kolejnej pożyczki, kredytu czy po prostu przy zakupach na raty.
Branie pożyczek, zwłaszcza takich prostych i szybkich, to jedna z najprostszych dróg do poważnych tarapatów finansowych, włącznie z wpadnięciem w spiralę zadłużenia. Nie bez powodu, gdy ktoś ubiega się np. o kredyt na mieszkanie, ma wyliczaną tzw. zdolność kredytową na podstawie dokumentów i comiesięcznych dochodów. Bank sprawdza wtedy, na ile ktoś może faktycznie się zadłużyć, aby móc normalnie funkcjonować i nie udzieli kredytu ponad siły kredytobiorcy.
W przypadku pożyczek ekspresowych taka weryfikacja nie ma miejsca, ponieważ kwoty zadłużenia są znacznie mniejsze. Jednak ryzyko jest to samo, i to co dla jednego jest niewielką kwotą, dla innego może być ponad siły. W tym przypadku, dług w wysokości np. 2000 zł może być ponad siły wielu młodych osób!
Jeśli masz wystarczająco pieniędzy, zapłać od razu, tradycyjną metodą. Jeśli nie stać Cię na zakup, nie kupuj w ogóle.
Nie daj się także zwieść kampaniom reklamowym i zachętom firm oferujących płatności odroczone. Niestety, zazwyczaj takie firmy przedstawiają tylko korzyści: możesz cieszyć się zakupami, a zapłacić jak będziesz mieć pieniądze. Możesz sobie pobrać aplikację i mieć jeszcze więcej korzyści, dłuższy termin spłaty lub „atrakcyjne” raty. Wszystko to może powodować nieprzemyślane decyzje zakupowe podejmowane pod wpływem impulsu, a nawet zadłużanie się, by kupić kompletnie niepotrzebne rzeczy.
Brakuje przy tym przejrzystych informacji co się stanie, gdy spóźnisz się z płatnością! Często trzeba czytać informacje drobnym drukiem na dole strony, lub wczytywać się w regulaminy, co dla większości osób nie jest łatwym zadaniem. Nawet my, doświadczeni w prześwietlaniu ofert, pisząc ten artykuł musieliśmy się nieźle naszukać, by wydobyć potrzebne informacje.
Kiedy korzystać z płatności odroczonych
Jeśli chcesz spróbować skorzystać z płatności odroczonych, najlepiej robić to dla wygody, a nie z braku środków.
Czyli gdy kupujesz na kredyt, miej od razu kasę na jego spłatę!
Na przykład, jeśli kupujesz ubrania i nie wiesz, czy będą pasować, możesz skorzystać z płatności odroczonych, by nie zamrażać własnej kasy. Ciuchy nie pasują albo Ci się nie podobają – zwracasz je do sklepu, a sklep zwraca pieniądze firmie pożyczkowej. Sprawa zostaje zamknięta, Ty nie masz nic do spłacenia, a Twoja kasa spokojnie leżała sobie przez ten czas na koncie. Jednak gdyby trzeba było zatrzymać zakupy, masz pieniądze na spłatę zadłużenia i robisz to w terminie.
Podsumowanie
Podsumowując, płatności odroczone to tylko z pozoru nowa, atrakcyjna metoda płatności za zakupy. W istocie to przyznawany automatycznie podczas zakupów kredyt konsumencki, który można za darmo spłacić w określonym terminie, zazwyczaj 30 dni.
Po tym czasie, w przypadku opóźnienia ze spłatą zaczynają się jednak konsekwencje: firmy naliczają wysokie odsetki za każdy dzień zwłoki, a w dalszej kolejności kierują Twoje zadłużenie do firm windykacyjnych. W jednym i drugim przypadku konsekwencje niespłacenia długu będą nieprzyjemne.
Korzystanie z tego typu płatności polecamy robić wyłącznie dla wygody, czyli np. by nie zamrażać własnych środków, gdy liczysz się z dużym prawdopodobieństwem tego, że będziesz chciał/a zwrócić towar. Jednak musi Cię być stać na zakup i musisz mieć przez cały czas środki na terminową spłatę.
