Jak rozpoznać fałszywe pieniądze?

Nitka okienkowa z efektem zmienności optycznej, grafika płynnie zmieniająca kolor czy wzbogacony znak wodny to tylko niektóre dodatkowe elementy zabezpieczeń banknotów, jakie zostały wprowadzone w 2014 r. przez Narodowy Bank Polski. Czy podrobione pieniądze można rzeczywiście rozpoznać?

Fałszywka czy nie fałszywka?

Podstawową czynnością, jaka jest konieczna przy rozpoznaniu ewentualnie podrobionego banknotu, jest jego uważna obserwacja. Warto dokładnie mu się przyjrzeć szczególnie wtedy, kiedy jego papier bądź druk wzbudza nasze wątpliwości. Być może zabrzmi to dość śmiesznie, ale… prawdziwe pieniądze szeleszczą. Jeśli posiadany przez ciebie banknot jest nad wyraz wiotki bądź sztywny, to bardzo prawdopodobne jest, że masz do czynienia z fałszywką.

Poza tym prawdziwe pieniądze mają wiele dodatkowych zabezpieczeń, które mogą być pominięte w „produkcji” przez fałszerzy. Należy zwrócić szczególną uwagę na znaki wodne, wypukłe, wyczuwalne w dotyku nadruki czy zmieniającą kolor farbę umieszczoną na pieniądzu. Jeśli któregoś z tych elementów nie znalazłeś na swoim banknocie, powinieneś go dodatkowo zweryfikować.

Prześwietlaj!

Dobrym sposobem na upewnienie się czy nie masz do czynienia z falsyfikatem jest… obserwacja banknotu pod światło. Tylko patrząc na niego w taki sposób będziesz mógł sprawdzić część zabezpieczeń, jakie powinien posiadać. W przypadku polskiego złotego badanie go pod światło pozwoli ci zweryfikować m.in. obecność:

• tzw. efektu recto-verso – część elementów graficznych, które są umieszczone po obu stronach banknotu, podczas oglądania pod światło tworzą pełen obraz korony umieszczonej w owalu;
• nitki zabezpieczającej – pionowa, ciemna linia z oznaczeniem nominału i skrótem „zł”, która jest widoczna jedynie pod światło;
• wzbogacony znak wodny – na każdym banknocie w znaku wodnym umieszczone są: miniatura wizerunku władcy znajdującego się na pieniądzu oraz jego nominał.

Poza tym dobrze jest też obejrzeć banknot z różnych stron. W zależności od kąta padania światła będą widoczne różnorodne elementy graficzne (np. w przypadku złotego różnorodne kolorystycznie oznaczenia nominału czy pas opalizujący z nominałem umieszczony na rewersie).

Jeśli masz możliwość, warto też sprawdzić banknot ultrafioletem. Polskie pieniądze mają umieszczone liczne elementy graficzne, które są widoczne jedynie w świetle UV (np. kwadrat z cyfrowym oznaczeniem nominału i inne ozdobniki). Pamiętaj jednak, że w UV mogą „zaświecić” się również te detale, które są widoczne gołym okiem (np. numer i seria banknotu).

Falsyfikat prawie idealny

Fałszerze bardzo starają się, aby wyprodukowane przez nich podróbki były do złudzenia podobne do prawdziwych banknotów. Częstym błędem jest jednak drukowanie w różnych odcieniach elementów, które w oryginalnych banknotach są widoczne jedynie pod światło. Jeśli jakikolwiek element pieniądza wzbudzi twoje wątpliwości, w pierwszej kolejności porównaj go z banknotem, co do którego prawdziwości jesteś pewien. Zestawiając dwa banknoty ze sobą, z łatwością zauważysz te elementy, które w autentycznych pieniądzach są widoczne tylko pod światło lub pod odpowiednim kątem.

Dokładne zabezpieczenia polskich banknotów są opublikowane przez NBP – zarówno nowe wzory, jak i te wyemitowane przed 2014 rokiem.

Bądź ostrożny!

Chociaż liczba podrabianych polskich złotych z roku na rok spada, warto być ostrożnym w trakcie obrotu pieniądzem. Szczególnie jeśli posiadany egzemplarz wzbudzi nawet najmniejsze wątpliwości co do jego autentyczności. Jak wskazuje NBP, wśród banknotów najczęściej podrabiane są nominały 50 i 100 zł. Wśród monet króluje zaś 5 zł. Pamiętaj też, że fałszerze podrabiają nie tylko naszą narodową walutę. W 2018 r. wyeliminowano z polskiego rynku 5601 fałszywych banknotów i 825 podrobionych monet różnych walut. Coraz częściej na rynku pojawiają się falsyfikaty euro. W 2018 r. zabezpieczono ponad 24 tys. sztuk podrobionej unijnej waluty.

Jeśli z jakiegoś powodu w Twoje ręce wpadnie podrobiony banknot, nie próbuj się go pozbyć, płacąc nim w sklepie lub – co gorsza – wpłacając do wpłatomatu, lub wymieniając w kantorze. Udaj się na policję lub zniszcz fałszywkę, gdyż używanie podrobionych pieniędzy to przestępstwo ścigane z kodeksu karnego.